Van partijbelang naar algemeen belang
Het voorgaande betekent dat zolang het partijenstelsel als zodanig gehandhaafd blijft, burgers zelf op moeten komen voor hun eigen belang. Dat eigen belang houdt onder meer in dat de overheidsfinanciën op orde zijn waardoor salarissen van kundige en toegewijde ambtenaren probleemloos kunnen worden betaald, de verschillende overheidsdepartementen naar behoren functioneren, de pensioenen waardevast blijven, er een eerlijke verdeling van ’s Lands middelen plaatsvindt, de burgerbevolking in harmonie leeft met elkaar, de natuur en het milieu terwijl de samenleving zich op een duurzame wijze verder ontwikkelt. Dit ‘eigen belang’ van alle burgers komt feitelijk overeen met het algemeen belang, dat alleen bereikt kan worden door het ‘moreel kompas’ van burgers en het bedrijfsleven op een hoger niveau te brengen en een dringend appèl te doen op hun medeverantwoordelijkheid voor het realiseren van deugdelijk bestuur.
Positieve kleinschaligheid
De ‘korte lijnen’ tussen bestuurders en burgers die kunnen leiden tot politieke patronage en corruptie worden steevast genoemd als een negatief kenmerk van kleinschaligheid. Anderzijds kan kleinschaligheid ook voordelen bieden. Zeker in Aruba bestaan er in het algemeen goede verhoudingen tussen de verschillende sociale groeperingen. Dat is een belangrijke basis voor goede (effectieve) communicatie. Daar moet juist gebruik van worden gemaakt, maar nu ten behoeve van het algemeen belang. Het gaat er dan om vertegenwoordigers van veel meer belangengroepen georganiseerd samen te brengen om in overleg te werken aan beleid dat heel Aruba ten goede komt. Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met de belangen van alle groeperingen. Dat zijn in grote lijnen: de werknemers- en werkgeversorganisaties, de NGO’s, de ouderen en de jongeren. Feitelijk is hiermee elke burger in Aruba ‘functioneel’ vertegenwoordigd. Daarnaast heeft elke burger ook een vertegenwoordiging op grond van zijn woonplaats. Indien we uitgaan van de vijf genoemde belangengroepen en vijf districten, die elk twee vertegenwoordigers afvaardigen, dan is er sprake van een parlement met 20 leden. Een kundige en onafhankelijke voorzitter maakt het huidige vastgestelde aantal van 21 compleet.
Selectiecriteria
Vanwege de grote uitdagingen op financieel en sociaal-economisch gebied en de noodzaak om die efficiënt en effectief binnen de juridische kaders aan te pakken, vaardigt elke belangengroep één vertegenwoordiger af met financieel-economische expertise en één met juridische expertise. Dit alleen al vergt de nodige overlegcapaciteit van alle belangengroepen. Immers, het is geen sinecure voor bijvoorbeeld ‘de vakbonden’ (met mogelijke onderlinge tegenstellingen en conflicten) om met elkaar overeenstemming te bereiken over wie hen allemaal gaat vertegenwoordigen. Dit kan ‘eenvoudig’ worden opgelost indien elke vakbond de namen indient van zijn kandidaten en er uiteindelijk geloot wordt. De ‘gelukkigen’ moeten dan intensief overleg voeren met hun gehele achterban om de belangen van alle vakbonden zo goed mogelijk te behartigen. Dit geldt in dezelfde mate voor de andere belangengroepen. Dit bevordert de betrokkenheid van elke belangengroep bij de opzet en controle van het overheidsbeleid. Ook de districten kennen een gelijksoortige selectieprocedure. Daarbij wordt niet zozeer een appèl gedaan op financieel-economische en juridische, maar meer op sociale expertise. Voor een goede genderverdeling vaardigt elk district zowel een man als een vrouw af.
Voordelen
Door dit systeem van vertegenwoordiging via belangengroepen, regio en loting, stemmen burgers niet meer direct, maar indirect voor een vertegenwoordiger. Maar… hun stem wordt wel beter gehoord! Het gaat er hierbij namelijk niet zozeer om of mensen zelf hun vertegenwoordigers kunnen kiezen, maar meer of zij ze daadwerkelijk kunnen beïnvloeden. De dubbele vertegenwoordiging van alle burgers, namelijk op basis van hun functie in de samenleving èn van hun woongebied, maakt dat zij potentieel een veel grotere inbreng hebben. Daarnaast maakt het grote aantal belangengroepen het noodzakelijk dat de betrokkenheid van burgers en goed overleg ‘het nieuwe normaal’ wordt. Dit verbetert het democratisch functioneren in Aruba in hoge mate.