Recientemente a bira conoci cu e empresa cu lo duna Aruba e entrada mas halto pa almacena crudo, no por a cumpli cu su obligashonnan, prome cu sikiera cuminsa. Esaki ta e siguiente caso di empresa riba tereno di refineria cu no ta cumpli cu acuerdo cu a cera cu gobierno. Prome tawata e famoso Citgo cu a presenta como e salvashon di Aruba pero cu a resulta den un fracaso gigantesco cu a costa Aruba hopi aña di posibel desaroyo. Na e momento aki ta wardando resultado di e analisis cu mester hiba na un inversionista nobo pa e tereno di refineria. Pero…di berdad nos mester simplemente warda pasivamente te ora cu un grupito chikito scohe tras di porta hermeticamente cera cual lo ta futuro di un posibel pilar economico fuerte di Aruba?

Un historia largo di mal decishon y fracaso costoso

Den nos historia cortico tin ehempel na granel di mal decishon di gobierno cu a hiba na fracaso costoso pa (pueblo di) Aruba. Ningun politico a carga consecuencia di esey, pero pueblo cada bes atrobe mester a saca placa for di unda no tin pa cubri e fracasonan. Entre dos proyecto so, esta e proyecto Sace y e hedging di WEB, pueblo a paga mas di Afl. 500 miyon completamente por nada! Placa tira afo! E tiki informashon cu di parti di Consulta di Conseho a sali for di e acuerdo secreto di Citgo a revela cu si e proyecto ey lo faya, pueblo lo mester a paga minimo US$ 300 miyon! Pesey ta totalmente inaceptable cu na e momento aki atrobe ta discuti den completo secrecia e posibel opshonnan pa e tereno immenso di refineria sin envolve gremio importante den nos comunidad, manera e gremio comercial, esnan sindical concerni y organisashon pa medio ambiente. Pasobra ta NAN y pueblo di San Nicolas lo sinti mas cu tur otro e consecuencianan di cualke escogencia cu lo haci cu e propiedad ey.

Alternativa petrolero

Lamentablemente gobierno a laga e opshon habri pa posibel ‘inversionista’ sigui cu e refineria como tal. Esey ta un escogencia robes como cu ta trata di un industria cu ya caba ta core pa su fin. Mas bien posibel inversionista manere Chines of Ruso lo uza esaki pa motibo geo-politico, locual sin mas lo afecta nos relashon cu EEUU y consecuentemente nos turismo. Pasobra den e clima hostil actual por spera cu EEUU por ehempel lo kita su servicio di ‘pre-clearence’ lo cual lo haci Aruba automaticamente menos atractivo pa turista mericano. Ademas, dentro di e aspirashonnan pa medio ambiente local y mundial, e industria petrolero aki no ta cuadra di ningun manera.

Alternativa ‘diferente’

Te cu awor no tin ningun informashon di otro alternativa. Por a lesa tocante e iniciativa pa instala un sistema nobo di energia solar, pero esey ta lo unico. Esaki di ningun manera ta aceptable den e tempo aki. Ta trata di un escogencia cu posibel consecuencia positivo pero tambe negativo durante hopi aña/decada pa pueblo en general di Aruba y esun di San Nicolas en particular. No por ta cu ta laga nan den scur y no ta envolvi nan den e toma di decishon. Den e situashon catastrofal actual cu Aruba ta den, pa un parti importante pa motibo di mal maneho gubernamental durante decada, simplemente no por laga decishon importante asina mas den man exclusivo di gobierno y/of un grupito chikito den un compañia di gobierno.

Peliger

Riba dje tin otro peliger: den e mundo di crudo y empresa grandi, tin un tradishon largo di placa cu ta pasa bou di mesa. Tin hopi corupshon pa motibo di e interesnan hopi grandi. Tumando na cuenta cu e percepshon di corupshon ta precupante na Aruba y cu ministro-presidente (MP) a enfatisa recientemente den cuadro di su maneho di integridad, cu mester haci tur lo posibel pa combati corupshon y promove integridad, SDBA ta haci un apelashon fuerte riba gobierno (como unico accionista di RdA) Y RdA (cu por cierto a declara den su Nota RDOI-2 cu e ta boga pa un proceso transparente) pa duna pueblo di Aruba informashon completo di e diferente posibilidadnan y pa envolvi e gremio- y organisashonnan mas concerni den e toma di decishon. Esaki lo reduci e posibilidad cu lo tuma un eventual decishon contra interes di comunidad di Aruba pa ‘motibo robes’, manera finder’s fee of pio.