Segun statuto di SDBA un meta importante ta pa duna informashon tocante calidad di gobernashon manera describi entre otro den Rapport Calidad. Tambe pa mustra riba e necesidad pa purba logra bon gobernashon, como condishon pa un Aruba duradero. Durante e ultimo cinco añanan desde su fundashon na 2016, SDBA a haci hopi esfuerso pa ehecuta e tareanan aki lo miho posibel.

Prome analisis

Pa suministra comunidad di Aruba informashon lo mas obhetivo posibel, a scrutina miles di pagina di documento di yen di entidad oficial, enfoca riba seis di e problematicanan principal cu semper sa menshona. Asina mi a haya un imagen amplio con instancia cu diferente focus ta mira/huzga e mesun tipo di problema. Pero tambe ‘di manera longitudinal’ e comprenshon a crece: analisis di e informashon di tur e raportnan durante un periodo di mas di 30 aña a siña cu e calidad di gobernashon tawata structuralmente deficiente, irespecto e color politico di e gobierno. Maximo por a detecta cu e enbergadura di e ‘daño’ (en especial di e aumento di e debe nashonal), den combinashon cu e cantidad di ‘proyecto dudoso’ tawata hopi mas grandi pa via di un partido cu di otro.

Difushon di informashon

A difundi e conocemento acumula mas tanto pa medio di articulo semanal (of 2x pa luna), ademas di entrevista na radio y TV. Pa motibo di e falta di un cultura di lesa a transforma e conclushonnan principal di e seis raportnan den 12 video cortico den 4 di e idiomanan mas uza na Aruba. Siguientemente a propaga nan via TV, Facebook y nos website. Mientrastanto nos website (www.deugdelijkbestuuraruba.org) a ricibi casi 40.000 ‘bishita’, specialmente for di Aruba, Hulanda y Merca. Nos pagina di Facebook tambe a alcansa decenas di miles di hende.

Simposio

Riba dje a organisa dos simposio. E prome na september 2017 pa trece e concepto di bon (y mal) gobernashon miho bou di atenshon di comunidad. Ademas di e consecuencianan (financiero) di malgobernashon y pues di e necesidad di bon gobernashon. E di dos simposio na januari 2019 a enfoca riba e necesidad di acshon concreto di lider/instancia importante pa implementa bon gobernashon. E di tres simposio cu a planea pa comienso di december 2020 cu e tema di ‘e necesidad di un sistema politico efectivo’ lamentablemente a keda cancela pa motibo di e pandemia di covid. Pero e tema a keda adopta sí den e Masterplan di Aruba pa entama un discushon publico mescos cu un campaña di concientisashon intensivo pa cu e consecuencianan negativo di patronahe politico.

NIS como terminashon di e prome fase

Como ultimo SDBA a tuma e iniciativa pa un grupo di academico totalmente independiente ehecuta un ‘National Integrity System Assessment’. Esaki ta un instrumento estableci pa ‘Transparency International’ pa mira con tur e instancianan cu di un of otro manera mester vigila e ‘actitud integro’ di gobierno ta funcshona den practica. Pues, en realidad ta trata di establece con henter e sistema ta funcshona. Den caso cu ta resulta cu tin fayo, ta duna recomendashon pa mehorashon. Terminashon di e raport aki tambe a keda postponi, entre otro pa e mesun pandemia di covid. Segun ultimo informashon, e presentashon lo por tuma luga dentro di mas o menos dos luna. Esaki lo nifica tambe terminashon di e prome fase di ‘e estado real di gobernashon di Aruba y concientisashon di esey’. E ora ey lo por sigui cu e di dos fase. Pasobra conocemento y comprondemento di fayo ta un condishon esencial pa por realisa mehorashon cu exito.

Atenshon

Entre otro pa motibo di tur e actividadnan aki, e conceptonan ‘bon gobernashon’ y ‘integridad’ a bira tema importante den politica na  Aruba. Durante e ultimo campaña, practicamente tur partido politico a pone hopi enfasis riba esakinan y a expresa nan intenshon pa pone un fin na mal gobernashon y corupshon. E reto grandi ta pa den e añanan benidero transforma e palabranan aki den acshon concreto.

Enfoke nobo

E siguiente fase di SDBA ta mas bien enfoca riba stimula comunidad pa asumi responsabilidad y exigi gobierno pa tene su mes na tur principio di bon gobernashon. Tambe SDBA lo kier expone caso concreto di mal gobernashon y purba logra mehorashon a base di discushon cu tur stakeholder, haciendo uzo tambe -den caso necesario- di e caminda hudicial. Den esey por busca coperashon di otro grupo na Aruba y afo pa realisa mehorashon efectivo di e calidad di gobernashon. Pero e preferencia ta pa duna conseho pa mehorashon, preferiblemente den bon ambiente.

Sinembargo, e fase aki ta rekeri basta energia y experticio specifico (specialmente riba tereno huridico y financiero-economico) cu ami no ta dispone lo suficiente (mas) di dje. Pesey preferiblemente lo mi retira y duna espacio na hende mas hoben y specialisa. Di mes, esakinan no por tin ningun conecshon cu ‘politica’ mientras nan mester ta capas, a base di nan conocemento, pa ‘confronta’ ‘politica’/comunidad den caso necesario. Pues, un posishon neutral y asertivo ta e di dos exigencia. Finalmente dedicashon, un ‘mente habri’ y habilidad di discushon ta otro calidad importante.

Fase transitorio

Di mes, mashi tiki hende lo ta dispuesto pa ehecuta tur e trabounan aki (sin pago). Esey ta nifica cu mi mes mester busca un of mas ‘remplasante’. Consecuentemente, durante e fase aki mi mes lo mester duna contenido lo miho posibel na e ‘enfoke nobo’. Por lo pronto esey ta nifica tambe cu mi lo termina mi columna semanal di ‘concientisashon’. Naturalmente e webiste ta keda existi, entre otro pasobra hopi bishitante a indica cu eyriba so por haya cierto documento. Pero mi esfuersonan pa SDBA sin duda lo mengua -gradualmente-, no solamente pasobra despues di tanto aña mi a ‘fada’ di ‘politica’, pero tambe pasobra tin asina hopi otro tema importante, bunita y hopi mas positivo cu ta hala mi atenshon (mira: www.harmoniaruba.org). Algo mas di descanso, moveshon y lesa tambe lo forma parti di esaki. Mi ta spera di por goza hopi mas aña di eseynan!