De veertig veranderingen die het Arubaans Parlement onlangs in de LAft heeft aangebracht zijn een inbreuk op de afspraken zoals vastgelegd in het Protocol van november 2018 tussen de Arubaanse en Nederlandse regering. Niet alleen is de datum waarop de nieuwe LAft zou worden aangeboden en goedgekeurd met bijna 6 maanden overschreden, ook is niet voldaan aan de afspraken dat slechts artikel 14 van de LAft zou worden aangepast terwijl de Rijksministerraad (RMR) akkoord zou moeten gaan met de inhoud van de nieuwe LAft (Protocol d.d.22-11-2018, art. 2, 3 en 4). Het heeft er alle schijn van dat het Arubaans Parlement met haar handelwijze bewust heeft gekozen voor een ramkoers met de RMR. Zij baseert zich daarbij op de stelling van de Raad van Advies (RvA) dat de LAft feitelijk illegaal is. Die verleent in een landsverordening namelijk een hogere autoriteit aan instituten (CAft en de RMR) die niet ‘des Lands’ zijn. Dit zou middels een Rijkswet of Algemene Maatregel van Rijksbestuur (AMvR) moeten zijn geregeld.

Oplossing
In wezen kan deze situatie dus makkelijk op korte termijn worden opgelost. Middels een Rijkswet of AMvR kunnen inderdaad de CAft en de Rijksregering de benodigde autoriteit worden verleend. Ongetwijfeld zal daarbij de speciale benaming CAft veranderen in Cft. Maar…het Parlement zal daarbij echter nòg meer buitenspel worden gezet dan die nu al is.

Magistraal
Blijkbaar wilde het Parlement aan die voor haar onbevredigende situatie een eind maken door zich een veel belangrijkere rol toe te meten. Want in essentie komen de belangrijkste amendementen erop neer dat de RMR als supervisor wordt uitgeschakeld en vervangen door het Parlement. Deze ontvangt het ‘advies’ van de CAft, waarmee de bevoegdheid van de RMR om instructies te geven aan de Arubaanse regering ten aanzien van de begroting, vervalt. En voilà, Aruba heeft zo haar financiële autonomie terug! Een magistrale zet, ware het niet dat de geschiedenis van het Arubaanse Parlement niet in haar voordeel spreekt.

Zelfreflectie
Vanaf het prille begin van de Status Aparte tot zeer recent heeft het Arubaanse Parlement zich gekenmerkt door een totaal dysfunctioneren. Alle (blijkbaar door haar niet-gelezen) adviezen van de RvA en de Algemene Rekenkamer ten spijt, hebben opeenvolgende parlementen van wisselende politieke kleur de ene na de andere irrealistische gewone en suppletoire begrotingen praktisch zonder weerwoord goedgekeurd. Ondanks talrijke jaarlijks voorkomende wettelijke en technische tekortkomingen in de ontwerp-begrotingen had het Parlement geen enkel probleem om daar vrijwel blindelings haar goedkeuring aan te verlenen. Ook aan haar wettelijke taak om de uitgaven van de regering te controleren voldeed het Parlement in geen enkel opzicht: nog nooit in de Arubaanse parlementaire geschiedenis is er ook maar één, door een accountant goedgekeurde jaarrekening door haar behandeld! Dat is de grootste doodzonde die een Parlement kan begaan. Daarmee holde zij zelf systematisch haar budgetrecht uit. Dit volslagen falen van het Parlement gedurende 33 jaar Status Aparte is de belangrijkste reden dat de Arubaanse financiën op een dergelijk dramatische wijze hebben kunnen ontsporen.

Figurant
Met deze voorgeschiedenis heeft het Arubaans Parlement zich feitelijk buitenspel gezet als serieuze ‘supervisor’ van de regering op grond van ‘adviezen’ van het CAft. Adviezen zijn in de Arubaanse politiek in de regel slechts… adviezen en worden bijna per definitie niet gelezen, laat staan opgevolgd, temeer wanneer dit een mogelijke ‘instructie’ aan de regering betreft. Haar intentie om het nu wèl ‘allemaal anders’ te gaan doen zal door velen in dit stadium dan ook slechts als lippendienst worden beschouwd. De RMR zal deze ‘parlementaire actie’ waarschijnlijk dan ook niet serieus nemen. Zij zal daarom -bij voorkeur in overleg met de Arubaanse regering- na moeten gaan op welke wijze het meest effectief inhoud kan worden gegeven aan haar verantwoordelijkheid ten behoeve van de Arubaanse gemeenschap. Dat het Parlement daarbij slechts een figurantenrol zal (blijven) spelen heeft zij feitelijk uitsluitend aan zichzelf te danken!