Structurele tekorten
Opeenvolgende regeringen van wisselende politieke kleur gaven ‘structureel’ meer geld uit dan er binnenkwam. De belangrijkste reden daarvoor was de benoeming van veel te veel personeel. Mensen die door een politieke partij als beloning voor hun bijdrage aan de campagne in overheidsdienst waren aangesteld, bleven niet alleen gedurende de regeertermijn van ‘hun’ partij, maar tot aan hun pensionering. Dat gebeurde tijdens alle regeerperiode van elke politieke partij. Het ambtenarenapparaat werd zo veel te groot en de kosten daarvan waren een vaste (= structurele) en zelfs groeiende uitgavenpost op de begroting. Jaar in, jaar uit. Bijna alle begrotingen van Aruba vertoonden vooral hierdoor dan ook een tekort. Die tekorten werden steeds gedekt door grotendeels ‘consumptieve leningen’. Veel geleend geld werd namelijk niet gebruikt voor investeringen die op den duur het Land iets opleverden, maar om salarissen (lopende kosten voor ‘consumptie’) te betalen. Al die leningen bij elkaar zorgden voor de voortdurende groei van onze nationale schuld. Verdere groei van de schuld wordt het best voorkomen door de grootste ‘structurele uitgaven’ te beperken. Dat betekent vooral dat er minder personeel wordt aangenomen en overbodige departementen en personeel geëlimineerd. De personeelskosten worden zodoende ‘structureel’ verminderd. Begrotingstekorten kunnen dan worden omgezet in begrotingsoverschotten. Dit maakt (af)betaling van schulden mogelijk.
Incidentele meevallers
Soms ontvangt het Land onverwacht veel meer geld dan normaal. Dat kan het gevolg zijn van kapitaal dat lang vaststaat en ineens beschikbaar komt. Of door de verkoop van een overheidsbedrijf dat eenmalig (= incidenteel) geld oplevert. Of gewoon door een boekhoudkundige truuk, zoals in 2015 met het ‘geschenk’ van Afl. 60 miljoen aan de overheid door de SVB. Die stond er financieel zelf niet goed voor. Alleen al in dit nieuwe millennium gaat het in amper 15 jaar om omstreeks Afl. 1 miljard (zie tabel). Dit had bij deugdelijk financieel beheer zeer in het voordeel van de hele gemeenschap kunnen worden aangewend. Deze incidentele meevallers hebben in een aantal gevallen ervoor gezorgd dat een dreigend begrotingstekort ineens omsloeg in een begrotingsoverschot. Dat werd dan door de betrokken partij meteen misbruikt om uitgebreid propaganda te maken dat het surplus geheel en al aan haar ‘verantwoordelijk beleid’ te danken was.
Overzicht belangrijkste publiekelijk bekende ‘incidentele meevallers’ vanaf 2000
| # | JAAR | INCIDENTELE MEEVALLER Afl. | MOTIEF INCIDENTELE MEEVALLER | SURPLUS/TEKORT BEGROTING Afl. NA ‘VERWERKING’ |
| 1 | 2001-AVP | 306.900.000,- | Nieuwe rekenrente APFA → ‘vrijval’ van deel schuld | + 208.300.000,- |
| 2 | 2003-MEP | 249.100.000,- | Verzelfstandiging SETAR | + 65.700.000,- |
| 3 | 2008-MEP | 200.000.000,- | Opbrengst verkoop Plant Hotel | + 50.000.000,- |
| 4 | 2010-AVP | 115.000.000,- | Dadingsovereenkomst Valero | Lager begr.tekort! |
| 5 | 2015-AVP | 60.500.000,- | ‘Kado’ SVB: collect. sector pas in 2016 vastgesteld | Tekortnorm OK |
| 6 | 2016-AVP | 27.000.000,- | Settlement payment Valero | Tekortnorm OK |
| 7 | 2016-AVP | 40.000.000,- | Verkoop Fuels Marketing & Supply (Valero) | Niet gerealiseerd! |
| 8 | 2018-MEP | 40.000.000,- | Dividend RdA*, ATA, Utilities | Lager begr.tekort |
| TOTAAL | 1.038.500.000,- | Misbruikt voor het dekken van ‘structurele’ begrotingstekorten i.p.v. productieve investeringen | ||
* Volgens de CAft zijn de dividendopbrengsten van RdA (Refineria di Aruba) hoogst twijfelachtig. Voor de in de begroting 2017 opgenomen baten in het kader van de Settlement Sum, het aandelenkapitaal FMSA en de lease-opbrengsten voor het gebruik van het raffinaderijterrein heeft Aruba geen betalingen ontvangen. Daarom is in december 2017 besloten al deze vorderingen als oninbaar te beschouwen. Daarnaast zijn er nog geen jaarrekeningen beschikbaar over de jaren 2016 en 2017 en heeft de RdA aangegeven dat voor het betalen van de vordering op basis van de aandelenportefeuille FMSA geleend moet worden. Volgens de Arubaanse minFin heeft RdA inmiddels een eerste storting verricht en volgt het restant volgens schema in 2018.
Ongeluk bij geluk
Grote incidentele meevallers hebben er op moeilijke momenten voor gezorgd dat Arubaanse kabinetten het jaar toch weer zonder al te grote problemen (= moeilijke geldleningen) konden halen. Jammer genoeg zijn daarbij enorme hoeveelheden goed geld feitelijk over de balk gesmeten. Dit was met name ten behoeve van de benoeming c.q. handhaving van overtollig personeel. Noodzakelijke correcties op schadelijk overheidsbeleid werden daardoor nagelaten. Het geluk dat regeringen steeds weer hadden met incidentele meevallers is voor de gemeenschap zelf zodoende feitelijk heel ongelukkig geweest. Nadelige (kostbare!) situaties konden zo langer gehandhaafd worden. Dat kost de gemeenschap nog vele jaren structureel bakken vol (weggegooid) geld. Het ziet er echter niet naar uit dat daarbij gerekend kan worden op veel incidentele meevallers. Die mogelijkheid lijkt intussen structureel uitgeput. Hopelijk zal dit voor de gemeenschap uiteindelijk leiden tot de zoek naar en uitvoering van structurele oplossingen.