Aan het eind van 2017 vond de regeringswissel plaats. Volgens het nieuwe kabinet was er nauwelijks sprake van enige overdracht. Niet alleen ontvingen de meeste nieuwe ministers geen enkele informatie van hun voorgangers, maar ook ontbraken blijkbaar (bijna) alle computers en documenten alsmede allerhande ‘apparatuur’ ter waarde van meer dan Afl. 200.000,-. De aanhouding van een voormalige coördinator van de premier moest klaarheid brengen in de verdwijning van die apparatuur. Maar ook de verwijdering van computers, harde schijven, documenten en allerhande informatie is een ernstige zaak. Dit brengt namelijk de continuïteit van het overheidsbeleid in gevaar. Ook dat is strafbaar.

Benoemingen

Maar er was meer. Al gauw kwam aan het licht dat de scheidende AVP-regering in allerijl omstreeks 300 voormalige coördinatoren en arbeidscontracten als ambtenaar in verschillende departementen had gedumpt. Dit ging niet alleen tegen haar eigen ‘beleid’ in (niet honoreren van kabinetsbeslissingen, gedaan in de demissionaire periode en het koppelen van personeel aan de duur van het kabinet), maar ook tegen de afspraken met de CAft om de personeelskosten jaarlijks te verlagen met omstreeks 5%. Daarnaast zondigden deze benoemingspogingen tegen alle adviezen en (wettelijke) bepalingen. Er is bijvoorbeeld een personeelsstop en geen begrotingsruimte. Dit zou de toch al penibele financiële situatie dus verder structureel verergeren. De klacht van de AVP dat het hier politieke vervolging betrof miste zodoende elke grond.

Begroting

Als klap op de vuurpijl werd bekend dat het wettelijk vastgelegde begrotingsevenwicht (2017) en het overschot (Afl. 25 miljoen in 2018) niet haalbaar zijn. Veeleer moet er rekening worden gehouden met begrotingstekorten van respectievelijk Afl. 100 en 200 miljoen. Indien dit inderdaad klopt geeft dit sterk de indruk dat er sprake was van systematische misleiding. Deze indruk wordt verder versterkt nu AVP-exponenten nog steeds volhouden dat hun kabinet op koers lag met het nakomen van de begrotingsafspraken.

Dat is namelijk onmogelijk: de jarenlange algehele onzekerheid over Citgo-Aruba heeft zich de laatste maanden verder ontwikkeld in een groeiende zekerheid dat hier in het beste geval sprake is van een fata morgana. De verplichte afdracht van Afl. 70 miljoen in 2017 door CITGO aan het Land Aruba heeft niet plaatsgevonden. Het zal ook niet plaatsvinden nu belangrijke kopstukken van het bedrijf wegens grootschalige corruptie zijn aangehouden door de Venezolaanse regering en het moederbedrijf (PDVSA) en haar eigenaar (Venezuela) op sterven na dood zijn. Daarnaast werd bekend dat de AVP-regering de laatste maanden de wettelijke afdrachten aan de AZV en de SVB van in totaal omstreeks Afl. 80 miljoen niet is nagekomen. Dit leidt niet alleen tot grote problemen voor de betrokken instanties, maar verhoogt ook de schulden van Aruba.

Leningen

Vanzelfsprekend neemt de nieuwe regering haar toevlucht tot nieuwe en hogere leningen om deze begrotingstekorten te dekken. Daarmee raken wij nog verder van huis. Zo wordt ook de kans op een verlaging van de waardering van Aruba door Fitch Rating en consorten groter. Slechts indien de nieuwe regering de moed heeft eindelijk de grote problemen van Aruba (m.n. het personeelsprobleem) structureel aan te pakken, bestaat er zicht op enige verbetering.

Parlement

Daarbij speelt het Parlement een belangrijke rol. Maar traditiegetrouw hebben de meeste grote stemmentrekkers een ministerpost opgeëist in plaats van de belangen van de gemeenschap werkelijk te behartigen in het Parlement. De kans is daardoor groot dat het Parlement wederom hoofdzakelijk een figurantenrol speelt. Als zodanig zullen haar vijf belangrijkste taken zoals vastgelegd in de Staatsregeling, zoals gebruikelijk een dode letter blijven.

Burgers

In dit licht is het onvermijdelijk dat burgers zelf hun (staatsrechtelijke) belangen ter harte nemen. Het gaat er dan vooral om kritisch na te gaan welke beslissingen onze bestuurders nemen en welke daar de (financiële) gevolgen van zijn. Ook of er daadwerkelijk sprake is van transparantie in al het overheidshandelen. Maar het gaat ook om het verbeteren van het functioneren van de overheid en het aandragen van beleidsvoorstellen.

Belangrijke thema’s waar als eerste de nodige informatie over moet vrijkomen zijn onder meer het showproject Bo Aruba van de voormalige regering en de hedge-deal die ons onnodig omstreeks Afl. 300 miljoen heeft gekost. Maar ook het CITGO-contract waarbij wij voor minimaal Afl. 600 miljoen kunnen worden aangeslagen en al onze claims voor opruiming van de schroothoop kwijt zijn in ruil voor een schamele US$ 19 miljoen. En niet te vergeten de werkelijke inhoud van de PPP-wegencontracten.

Voornemens

Daarnaast is het interessant na te gaan wat er terecht is gekomen van het voornemen van de huidige coalitiegenoten om op basis van deugdelijk bestuur een integer en transparant beleid te voeren. Vond er nu wel of niet een screening van de aankomende ministers plaats? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wat was daarvan de uitslag? Want gezien de achtergronden van bepaalde ministers lijkt het volslagen onmogelijk dat die heelhuids door het screeningsproces zijn gekomen.

Indien wij ons vanaf dit jaar echt voornemen achter al die informatie te komen, daar daadwerkelijk in slagen en er ook wat mee doen, dan is dat een eerste stap voor de opzet van een effectieve burgerparticipatie in het beleid van ons land. Uiteindelijk zijn wij er volgens Rapport Calidad zelf verantwoordelijk voor dat het bestuur en het Parlement eindelijk naar behoren gaan functioneren.