Het is niet te verdedigen dat het gedurende 30 jaar nooit gelukt is om een begroting en jaarrekening bijtijds in te dienen, noch om de jaarrekening als basis te gebruiken voor een rationele begrotingsopzet, een goedkeurende accountantsverklaring te verkrijgen voor enige jaarrekening, een behoorlijke financiële administratie op poten te zetten en volgens internationale financiële maatstaven te opereren. Het geeft eveneens te denken dat het volgens de CAft nog zeker tot 2020 duurt voor er mogelijkerwijs voor het eerst een goedkeurende accountantsverklaring kan worden afgegeven. Dat geeft alleen maar aan in welke erbarmelijke toestand Aruba’s financiën verkeerden. Het is dan ook onverdedigbaar dat enig partij deze praktijken in stand hield uit het oogpunt van het ‘algemeen belang’.
Dit ‘financiële beheer’, tezamen met de gevoerde politieke patronage en het beleid van dubieuze projecten zijn de voornaamste oorzaken van de huidige gigantische schulden en bijbehorende renteverplichtingen. Verbetering van deze situatie is alleen mogelijk indien de overheid, in samenspraak met het parlement, er voor kiest de gemaakte afspraken met Nederland (Protocol ’93) en haar sociale partners (Protocol 2000) eindelijk na te komen. Deze afspraken waren er alle op gericht om de gangbare praktijk van ondeugdelijk bestuur en de neerwaartse spiraal waarin de Arubaanse financiën zich in bevond een halt toe te roepen.
Het duidelijkste signaal van de ernst van de situatie in de jaren ’90 kwam tot uiting door het initiatief van de onlangs overleden politicus en staatsrechtgeleerde Mito Croes die de erkenning van de zorgelijke kwaliteit van bestuur ontlokte aan de politieke leiders van die tijd. Om die situatie concreet te verbeteren stelde hij de volgende aanbevelingen voor.
SAMENVATTING AANBEVELINGEN RAPPORT CALIDAD ONDER VOORZITTERSCHAP VAN AVP-CORYFEE MITO CROES
A – T.A.V. POLITIEKE PARTIJEN
1. Politieke groeperingen hebben de rechtsvorm van een rechtspersoonlijkheid bezittende vereniging J
2. De financiering van politieke partijen moet sluitend worden geregeld. N
3. De mogelijkheid van een subsidieregeling ter bevordering van een hoger niveau van functioneren. N
B – INTEGRITEIT IN DE UITOEFENING VAN POLITIEKE EN BESTUURLIJKE FUNCTIES
4. Aanpassing van het Reglement van Orde van de Ministerraad J
5. Transparantie in nevenfuncties en de vermogenposities van ministers en parlementariers ?
6. Aanpassing van vooral art. 31 van de Comptabiliteitsverordening ?
7. Regeling om de integriteit na te gaan van diegenen di vergunning/subsidie aanvagen N
8. Aanpassing in het Wetboek van Strafrecht om ministers ta straffen die de wet schenden ?
9. Financiële aansprakelijkheidsstelling van politieke ambtsdragers die onwettig handelen N
10. Uitbreiding van de autoriteit en mogelijkheden van de Algemene Rekenkamer N
C – HET ADMINISTRATIEVE APPARAAT
11. Opstarten van een bewustwordingstraject om de ambtelijke integriteit te vergroten ?
12. Inhoud geven aan de ambtelijke integriteit door de invoering van een aantal instrumenten N
13. Functionarissen aansprakelijk stellen voor niet-begrootte uitgaven N
14. Zorg voor een optimale bezetting van CAD, ARA en de Landsrecherche en volg de aanbevelingen op N
15. Voer trajecten uit tot verbetering van de ambtelijke organisatie ?
16. Voer een objectief en actief personeelsbeleid op basis van strikte criteria N
17. Laat ambtenaren stage lopen in Nederland ter vergroting van hun kwaliteit ?
18. Vergroot de flexibiliteit in honorering van personeel en voer de nieuwe Bezoldigingsregeling in N
D – DE RELATIE BURGER – OVERHEID
19. Vergroot de kennis van burgers m.b.t. de Staatsregeling + de overheidsplicht voor transparantie N
20. Stel een Task Force in om de bovengenoemde aanbevelingen integraal uit te voeren N
Het is duidelijk dat er van de goede intenties van Mito Croes nauwelijks iets is terechtgekomen. Vooral het niet uitvoeren van de voorgestelde wetgeving voor de financiering van politieke partijen na meer dan 25 jaar is een duidelijk teken dat politieke partijen geen inzicht dulden in hun financiële huishouding.
Het zou daarom een hoopvol teken voor de Arubaanse gemeenschap zijn indien de regering in samenspraak met het voltallige parlement dit nieuwe parlementaire jaar niet alleen zouden beginnen met een begroting, maar ook met het ernstige voornemen om eindelijk de droom van Mito Croes en andere goedwillende Arubanen voor deugdelijk bestuur daadwerkelijk tot uitvoering te brengen.
23-09-2016