Bij de oprichting van Stichting Deugdelijk Bestuur Aruba werd al gauw de vraag gesteld: “Alles goed en wel, maar…wat houdt deugdelijk bestuur nu eigenlijk in en waarom is ondeugdelijk bestuur zo’n probleem?” Een simpele vraag die direct naar de essentie gaat. En aangezien veel mensen diezelfde vraag stelden en die vraag zo belangrijk is, hebben wij het antwoord daarop makkelijk leesbaar en in meerdere talen op een rijtje gezet. Daartoe is de website www.deugdelijkbestuuraruba.org opgezet.

Op de website wordt allereerst een overzicht gegeven van de belangrijkste normen van deugdelijk bestuur. Die komen alle uit het Rapport Calidad (1997), opgezet onder voorzitterschap van AVP-coryfee Mito Croes. De werkgroep Deugdelijkheid van Bestuur heeft zich in het rapport begrijpelijkerwijs niet uitgelaten over wat ondeugdelijk bestuur feitelijk inhoudt en waarom dat zo schadelijk is voor Aruba. In die omissie voorziet de website. Niet alleen worden de karakteristieken van ondeugdelijk bestuur weergegeven, maar er wordt ook duidelijk gemaakt wat het inhoudt en wat nadelen daarvan zijn.

Een belangrijk aandachtspunt wordt gevormd door de drie daaropvolgende thema’s. Onder ‘Presentaties’ is een volledig overzicht te zien van de belangrijkste elementen van het Arubaans bestuur die de oorzaak zijn van de huidige financiële malaise, te weten politieke patronage, een deficiënte financiële administratie en ‘dubieuze projecten’. Tevens wordt aangegeven wat zoal de gevolgen zijn, zowel voor de gemeenschap als voor individuele burgers. Uiteindelijk wordt een mogelijke uitweg voorgesteld. De Presentatie is echter ook in delen te zien van elk gemiddeld 5 minuten, ingericht volgens thema, in samenhang met een uitleg (audio). Deze geeft de nodige duidelijkheid en inzicht terwijl de complete presentatie meer ter naslag is bedoeld.

Onder ‘Ons onderzoek’ komen de verschillende rapporten die in een periode van anderhalf jaar het levenslicht zullen zien. Deze rapporten zijn een nadere uitwerking van (een belangrijk aspect van) de drie genoemde elementen van het Arubaans bestuur gedurende de afgelopen 30 jaar. Het eerste rapport beschrijft het Personeelsbeleid aan de hand van rapporten van de Raad van Advies, de Algemene Rekenkamer, de C(A)ft, de IMF, de SER en allerlei andere (soms meer incidentele) commissies. Feitelijk gaat het om inventarisaties van adviezen en waarschuwingen die de Arubaanse overheid 30 jaar lang ontving en steevast heeft genegeerd.

Het gaat echter niet zozeer om de beschrijving van hoe het was (is) en de ernstige gevolgen daarvan voor de Arubaanse gemeenschap, maar meer om de noodzaak van correctie en de mogelijkheden daartoe. Vandaar de (positieve!) titel: ‘Naar een rationeel personeelsbeleid’. Ook de volgende rapporten (2- Naar deugdelijk openbaar financieel beheer in Aruba, 3- Transparantie, schijn en werkelijkheid, 4- Naar een deugdelijk functionerend Parlement, 5- Sociaaleconomisch beleid in Aruba, 6- Naar integer bestuur) zullen een dergelijke lijn volgen. Over elk thema wordt eerst een beeld geschetst van de concrete gang van zaken gedurende 30 jaar bestuur, bekeken vanuit de optiek van alle daartoe ingestelde instanties.

Voor de opzet van de verschillende rapporten wordt uit een groot aantal informatiebronnen geput. Deze zijn zoveel mogelijk systematisch weergegeven onder ‘Belangrijke documenten en links’. Hoewel elk onderwerp de nodige documenten en rapporten bevat, verkeert met name dit deel zich nog in de beginfase. Vele andere documenten zijn reeds beschikbaar maar moeten nog geplaatst worden. Voor iedereen die zich niet slechts wil laten leiden door het woord van politici, maar op eigen onderzoek uit willen en een meer objectieve waarheid zoeken, is hier veel materiaal voorhanden die de komende periode alleen maar verder uitgebreid wordt. Dit is de basis voor ware democratie die uitgaat van welingelichte burgers.

Waarom dit initiatief? De reden is simpel: veel mensen beseffen dat de financiële situatie van Aruba ronduit slecht is maar hebben geen duidelijk omlijnd idee dat/hoe dit het gevolg is van decennialang politiek wanbeleid. Politici hebben zich grotendeels gericht op verkrijging en bestendiging van macht door het geldverslindende patronagesysteem, hebben inzicht in en controle op de financiële administratie systematisch tegengewerkt door verbeteringen in de administratieve chaos te voorkomen en hebben een dubieus beleid gevoerd bij grote projecten waar veel geld mee gemoeid was. Dat heeft voor Aruba rampzalige gevolgen met zich meegebracht.

Dat ‘het’ zo niet langer kan is inmiddels voor velen duidelijk. Toch is de bereidwilligheid onder burgers om bij te dragen tot oplossingen niet groot. Dit heeft te maken met angst voor ‘problemen’ (cultuur van de angst), apathie vanwege de gedachte dat ‘de politiek’ toch niet verandert. En mogelijk ook simpelweg onverschilligheid, gecombineerd met de hoop dat er ooit een dag komt dat er ook zelf geprofiteerd kan worden van de politieke patronage. Aan de andere kant zijn er overal ter wereld bewegingen gaande van burgers die ‘het’ niet meer pikken. Die de verlaagde welvaart die het gevolg is van corruptie niet meer accepteren en diegenen die het veroorzaken ter verantwoording roepen. Stichting Deugdelijk Bestuur Aruba wil Arubaanse burgers het vertrouwen geven dat zij op systematische wijze werkt aan de verbetering van het bestuur in Aruba. Daarvoor is de website een belangrijk instrument.