2- Misleiding?

Sinds de Status Aparte kent Aruba voortdurend begrotingstekorten. Dit is zo chronisch dat uitzonderingen (begrotingsoverschotten) door de regeringspartijen die daar verantwoordelijk voor waren, jarenlang breed wordt uitgemeten. Hun verantwoordelijk beleid zou dat in de hand hebben gewerkt. Zij laten echter steevast na de werkelijke reden aan te geven. In alle gevallen zijn grote incidentele inkomens namelijk de enige reden geweest voor het begrotingsoverschot.

Zo werd deze eeuw in 2001 onder het AVP-bewind voor het eerst een begrotingsoverschot gerealiseerd. Dit was het gevolg van de introductie van een nieuwe rekenrente voor de APFA door de minister van Financiën. Door deze ‘wetenschappelijke aanpassing’, ook wel bekend onder de naam Ticonomics, werd de schuld van de overheid aan het ambtenarenpensioenfonds met één pennenstreek ruim Afl. 300 miljoen minder. Daarmee ontstond voor de overheid een begrotingsoverschot van Afl. 208,3 miljoen. Zonder die ‘incidentele meevaller’ was er sprake geweest van een begrotingstekort van bijna Afl. 100 miljoen.

In 2003 werd onder het MEP-bewind de SETAR verzelfstandigd. Dit leverde Afl. 250 miljoen op. Het begrotingsoverschot bedroeg vervolgens Afl. 65 miljoen. Deze incidentele meevaller voorkwam een begrotingstekort van Afl. 185 miljoen. Ook in 2008 was er sprake van een begrotingsoverschot door een incidentele meevaller. Dit keer was het de verkoop van het Plant-hotel die erger moest voorkomen, namelijk een tekort van Afl. 150 miljoen. De verkoopopbrengst van Afl. 200 miljoen zorgde uiteindelijk voor een surplus van Afl. 50 miljoen.

Bron: SDBA, Naar deugdelijk openbaar financieel beheer in Aruba (op grond van cijfers van RvA, CAft, enz.)

Andere ‘incidentele meevallers’ in de loop van de afgelopen jaren waren echter niet toereikend om begrotingstekorten om te slaan naar overschotten. Zo was zelfs de Afl. 115 miljoen op grond van de dadingsovereenkomst met Valero in 2010 niet voldoende om de rode cijfers in de begroting weg te werken. Hetzelfde gold voor het ‘kado’ van de SVB ad Afl. 60 miljoen in 2015 en de Afl. 27 miljoen ‘settlement payment’ van Valero in 2016 alsmede de Afl. 40 miljoen uit de voorgenomen verkoop van de Fuels & Marketing Supply Aruba (FMSA). Daarmee haalde de regering wel steeds de afgesproken tekortnorm.

Het komt er dus op neer dat opeenvolgende kabinetten totaal niet in staat bleken om de tering naar de nering te zetten. Incidentele meevallers werden gebruikt om onverantwoordelijk beleid (vooral op het gebied van personeel) nòg langer te kunnen financieren. Noodzakelijke maatregelen om gezonde en duurzame overheidsfinanciën te realiseren werden daarmee op de lange baan geschoven. In plaats dat

incidentele meevallers werden gebruikt voor extra investeringen ten behoeve van het algemeen welzijn, werden die misbruikt om de lopende kosten van vooral overtollig overheidspersoneel te dekken. Let wel, het gaat hier in de periode van 2001 tot en met 2016 om bijna Afl. 1 miljard aan weggegooid geld!

De misleiding door regeringen/politieke partijen is echter geen incidentele, maar een chronische aangelegenheid. Zo worden praktisch alle ingediende ontwerpbegrotingen jaarlijks door de Raad van Advies (RvA) gekwalificeerd als onrealistisch. Met andere woorden, er wordt een beeld geschetst dat veel rooskleuriger is dan de realiteit. Begrotingsoverschrijdingen van meer dan Afl. 100 miljoen op jaarbasis (tot zelfs Afl. 200 miljoen) waren dan ook geen uitzondering.

Dit geldt niet alleen voor begrotingen van een decennia of langer geleden, maar zelfs voor de laatst ingediende begroting van 2017. Zowel de RvA als de CAft hadden ernstige bedenkingen ten aanzien van het realiteitsgehalte. In het laatste rapport van de CAft met informatie over de realisatie van de begroting, blijkt dat de inkomsten sterk achterblijven bij die van dezelfde periode van het vorig jaar terwijl de overheid juist veel meer inkomsten dan vorig jaar voorzag. De uitgaven nemen daarentegen toe. De CAft dringt er daarom op aan op korte termijn de nodige maatregelen te nemen om erger te voorkomen.

Voor de regering zijn deze ‘adviezen’ in verkiezingstijd natuurlijk aan dovemans oren gericht. Het ligt daarom in de lijn der verwachting dat zij stug doorgaat met het bejubelen van haar ‘economisch wonder’ tijdens haar eerste regeringstermijn en de ‘projecten-in-uitvoering’ van haar tweede termijn. Dat zij daarbij volledig verzwijgt welke financiële gevolgen dit heeft voor het Land (een schuld van Afl. 5 miljard en gigantische renteverplichtingen) en daarmee haar burgers (aanmerkelijke daling van hun welvaart), is onderdeel van haar misleidingsbeleid.