Den Bon Dia di 28 di november ultimo e studiante Stephanie Arends a conta di su experencianan na Hulanda y a haci un comparashon cu Aruba. Ya caba for di inicio di su estadia na Hulanda el a realisa su mes con facil bida na Aruba ta y cuanto esfuerso ta costa pa ‘descubri bo mes’ na Hulanda sin e influencia di mayor y e cultura propio. No a duro hopi p’e realisa cu studia na universidad no ‘tawata p’e’. E kier a para su estudio na Hulanda y regresa na su ‘comfort zone’ na Aruba. Su tata a nenga di copera cu n’e pero sí a motiv’e pa scohe otro estudio. Pa Stephanie esaki a resulta hopi bon: na e momento aki e ta termina su estudio ‘International Media and Communications’ na Scol Superior na Utrecht. El a core stage na California, a encontra su caminda na Hulanda y mientrastanto tambe ta mira e desbentahanan pa hoben na Aruba. Segun e, no ta tuma nan na serio ora nan kier duna nan aporte pa ‘un miho Aruba’.

Naturalmente e storia di Stephanie no ta para su so. En realidad ta trata di un storia di exito pasobra Stephanie ta un di e poconan cu ta caba un estudio na Hulanda cu exito. Mas o menos 3 aña pasa e percentahe di exito di studiante Rubiano na Hulanda tawata apenas 24%. Pues al fin y al cabo 76% (76 di cada 100 studiante!) NO a logra un diploma, ni si nan a cambia un of mas biaha di estudio. Esey sa pasa hopi: segun informashon di e tempo ey solamente 10% di e studiantenan Rubiano sa logra un diploma pa e estudio cu nan a scohe originalmente. Naturalmente esey ta hopi lastima, pero e no ta lo pio.

Tike studiante y mayor ta realisa nan mes cuanto studia y biba den exerior ta costa. Hopi di nan tampoco ta para keto cu na final nan mes mester paga mayoria parti. Sa trata di suma cu solamente por paga dentro di un tempo razonabel si por logra un puesto a base di e diploma cu ta paga bon.

Di cuanto placa sa trata? Segun fuente confiabel e debe promedio di studiante rubiano despues di 6 aña di estudio na Hulanda awendia ta suma na alrededor di Afl. 240.000,-. Mayoria di biaha e ta consisti di un combinashon di IBG (prestamo di Hulanda) y e prestamo di Aruba. Tur esey (pa mayoria parti) mester paga bek, cu interes, tambe si no logra un diploma. Cu un bon puesto esaki kier men facilmente 15 aña un pago mensual di mas o menos Afl. 1500,-. Studia na Merca por lo general ta costa mas y por nifica mas debe, pero e percentahe di exito ta hopi mas halto.

Naturalmente tambe ta posibel pa studia ‘mas barata’. Por logra esey dor di presta menos placa y traha acerca. Pa studiante cu a hiba un bida hopi facil y nunca mester a traha pa nan gastonan di luna, esaki por ta un peso mucho halto. Ta bin acerca cu no sa prepara studiante nobo debidamente of at all riba un bida cu un presupuesto limita. For di un situashon na unda mayor sa regla tur cos pa nan yiu, awor ta tira studiante den awa profundo. Den combinashon cu e problema di idioma y cultura y e exigencianan mas halto di instituto di enseñansa, hopi studiante ta mira nan mes confronta cu un barera casi insuperable cu ta determina nan futuro na un manera negativo.

Anke departamento y ministro di enseñansa ta hopi bon na haltura di e problematica aki, nan no ta prepara e hoben- y nan mayornan riba esaki. A pesar cu nan sa cu e gran mayoria di studiante Rubiano na Hulanda no ta logra un diploma pero sí un debe enorme, nan no ta comparti e informashon aki cu comunidad. Ademas e ministro ta sigui persisti den determinashon di norma pa scol secundario a base di e pensamento cu ‘tur mucha mester haya un chens’. Asina ta duna alumno y futuro studiante un imagen falso di nan potencialnan. Di e manera aki e ta co-responsabel pa e ‘fayo grandi’ di studiante na Hulanda y hasta lo mester responsabilis’e p’esey. E tempo a pasa cu riba nivel di gobernashon ta soña ainda cu por mula diamante for di glas, specialmente den e tempo aki cu mester bira cada florin 5 biaha prome cu gast’e. Awor ta bal mas pa cuminsa diseña un maneho di enseñansa mas realistico.