E ultimo simannan e conflicto entre Aruba y Ministro di Asunto di Reino (MinAR) tocante nombrashon di gobernador a yama hopi atenshon. Prome ministro asta a biaha pa Hulanda pa splica e ilegalidad di e decishon hulandes personalmente den speransa cu lo anula e nombrashon y cu lo nombra ‘su propio’ candidato, e actual Ministro di Finansas (MinFin).

A conclui e encuentro hopi cortico cu MinAR cu un declarashon en conhunto. 1- Gobierno di Reino ta mantene sin mas nombrashon di Sr. Alfonso Boekhoudt como gobernador entrante prome di januari 2017. 2- E proceso di nombrashon no ta merece un premio di beyesa. 3- Lo intensiva coperashon y e relashon mutuo. A parce cu a huma pipa di paz.

Mientrastanto e parlamentonan respectivo a haci pregunta na prome ministro di Aruba y MinAR. Mientras cu prome ministro ta etala cu MinAR a viola e palabrashonnan tocante procedura, e ultimo aki a declara cu e proceso a core su caminda legal. Den tur esaki ta enfoca specialmente riba e persona di Alfonso Boekhoudt, mientras cu e candidato di gobierno y MinFin actual solamente ta hunga un papel den sombra. Esey no ta un posishon mereci.

Ta straño cu gobierno di Aruba kier pusha nombrashon di Sr. Bermudez cueste lo que cueste a pesar cu e ta e prome MinFin cu, anke sea bou di preshon fuerte di CAft, den e historia cortico di Aruba a logra un comienso concreto di un cambio for di 30 aña di mal administrashon financiero. E pregunta ta pakico hustamente esun cu tanto experticio y esfuerso riba tereno financiero y fiscal mester baha na awa.

Por ta cu e ta e ministro cu mas ta tene su mes na norma di bon gobernashon, entre otro pa cu personal? Compara p.e. su 5 coordinadornan contra e promedio di 38 coordinador di su colega-ministronan? Of pasobra e ta mantene su mes estrictamente na e paro di personal, locual por forma un riesgo electoral den tempo di elecshon? Of pasobra un MinFin ‘politico-partidista’ ta anda menos cuidadoso cu finansas publico pa asina por ‘regla’ cos mas facil durante campaña electoral? Cu otro palabra, di berdad gobierno ta furioso pa motibo di e procedura cu a hiba of ta trata mas bien di cu e ministro di tarea Bermudez den tempo di elecshon lo forma un obstaculo p’e metanan electoral?

Di otro banda tambe ta e pregunta si Hulanda lo ta prefera pa Sr. Bermudez por lo pronto sigui su acitividadnan actual como MinFin. Esaki no ta un tarea facil ni agradecido, pasobra bou di su mandato ya caba sa pasa cu iniciativa importante pa mehorashon di finansas publico a keda frustra bou di preshon di prome ministro pa motibo di considerashon politicopartidista. Lo duna algun ehempel pa ilustra esaki.

Den cuadro di mehorashon di e sistema anticua di impuesto, e MinFin actual a tuma e iniciativa pa un sistema completamente nobo, pa cual a pidi asistencia di e experto Hulandes di ley fiscal, esta Profesor Willem Vermeend. Un meta importante tawata pa simplifica e sistema y haci’e mas efectivo. Despues cu a presenta e concepto definitivo na gobierno di Aruba, prome ministro a bari’e for di mesa, mescos cu el a haci cu un iniciativa anterior di MinFin, esta pa remplasa cobransa di impuesto di vehiculo pa accijns di gasolin. Esaki a haci hopi mas dificil pa cumpli debidamente cu e normanan di presupuesto manera recientemente poni den ley. Sinembargo, a ‘agredi’ presupuesto na mas manera.

Gobierno kier a baha gasto riba presupuesto, afectando posishon huridico di pensionado di gobierno. Legalmente esey no tawata posibel. Pues mester a presupuesta e gastonan ey toch cu ya caba a kita. A realisa financiamento di esaki a base di decishon riba e nivel di mas halto a costo di e (ultimo) pago obligatorio den fondo di FDA cu sí a presupuesta. A base di e fayo ey Hulanda mientrastanto a haci uzo di e stipulashon di multa cu e consecuencia cu FDA awor mester paga Hulanda mas o menos 10 miyon florin bek for di e fondo di FDA. No por uza e placa ey mas pa programa di desaroyo na Aruba.

Pero tambe e Reforma di e Areglo di Salario na Aruba (HBRA) cu ta cay bou di responsabilidad di MinFin y cu ta warda 25 aña caba riba introducshon como remplaso di e areglo di salario actual cu ta hopi anticua y costoso, a cay como victima di e proyectonan di show di gobierno. E ultimonan aki ta genera mas tanto gasto mientras cu e HBRA lo por para e aumento continuo di gasto di personal. Pero esaki tambe ta considera un riesgo electoral.

Pesey gobierno lo haci bon pa permiti MinFin sigui su actividadnan actual sin strobashon y pa dun’e su coperashon total. Esaki tin e bentaha cu e funcshon aki no ta limita na edad. Den caso cu lo remplas’e den tempo di elecshon cu un MinFin politico-partidista, esaki solamente lo hiba finansas publico y pues Aruba den mas problema.