Den e prome siman di april 2018, Corte di prome instancia a dicidi cu mester cera y desocupa ocho kiosko na Welcome Plaza banda di waf na Playa. Durante e huicio a resulta cu e ministro anterior di infrastructura di gabinete di AVP, sin motivashon a aproba petishon di interesado. Tawatin indicashon fuerte cu aki tawata trata di actitud absolutamente arbitrario den cuadro di e ‘maneho di despedida’.

Local di keur (DTI)

Apenas un luna prome, e ministro actual di infrastructura a informa cu su predecesor hustamente riba dia di elecshon, esta 22 di september, a firma un acuerdo di hur pa un localidad di keur auto nobo na Barcadera. A pesar cu e espacio pa personal y publico ta hopi menos, gobierno awor ta paga na hur Afl. 67.000,-. Afl. 20.000,- pa luna mas cu antes. Segun e ministro actual, a viola di tur posibel manera e procedura manera prescribi den Ley di Comptabilidad. Pa cuminsa, no a tene un destaho publico. Riba dje e ex-ministro a neglisha e advertencia di Departamento di Finansas pa busca di antemano den presupuesto e manera di financia e gasto grandi aki.

Camber di hotel

Na comienso di 2018 a bira conoci cu mesun ex-ministro a duna permiso pa construcshon di 7000 camber di hotel nobo. Esey tawata contra tur logica. Ya caba for di aña 2000 tawatin e conciensia na Aruba cu e expanshon (mucho) grandi y rapido di camber di hotel tambe tawatin su efectonan negativo. Durante e ‘Conferencia Nashonal di Turismo na Aruba’ cu participashon di hopi stakeholder Arubano, a formula meta riba termino largo pa un medio ambiente duradero, un bienestar economico mas halto, mantenshon di cultura, etc. E escogencia entre hotel di luho di cadena internashonal grandi di un banda y di otro banda hotel boutique chikito di hende local mes, den caso di e ultimo alternativa a sali mas bentahoso pa Aruba. E tax holiday cu sa duna hotel grandi (cu en realidad no ta nada mas cu un subsidio di parti di Aruba pa un empresa global!), e efecto di e ganashi di hotel cu ta disparce pa exterior y e ‘repatriashon’ di e sueldo cu empleado di afo ta gana pa manda nan pais di origen, ta wordu saca sistematicamente for di economia di Aruba.

E Raport ‘How far, and how fast? Population, culture and carrying capacity in Aruba’ di 2009, skirbi pa Sam Cole y Victoria Razak di Universidad di Buffalo a confirma e conclushon aki. Nan ta adverti seriamente contra mas expanshon di e cantidad di camber cu tawatin e tempo ey. Pasobra esaki no solamente tawata pone hopi preshon riba e ‘ capacidad di carga’ di nos isla, pero tambe riba perdida di e ‘ identidad Arubano’. Nan a premira e desaroyo di Aruba pa un ‘Singapore Arubano’. Pesey tambe e raport ta boga pa construi maximo 50-150 camber nobo di hotel te cu aña 2045, preferiblemente den forma di acomodashon chikito, ‘ estilo Arubano’.

Pero tambe e ex-consehero di AVP Arjen Alberts a indica den su analisis ‘Immigration-dependent extensive growth in small island tourism economies: the cases of Aruba and Sint Maarten’ cu ya caba a yega na limite di crecemento di e industria turistico. Ta afecta negativamente e producto turistico y calidad di bida. No ta por nada partido AVP a firma na 2010 pa un moratorium contra mas expanshon di e sector hotelero. Prome ministro Eman a declara cu Ritz Carlton lo ta e ultimo hotel cu lo construi. Asina lo proteha e area publico di ciudadano y consecuentemente e calidad di bida.

Negoshi

Cu otro palabra, e ampliashon grandi di camber di hotel cu ta premira, no solamente ta inecesario pa economia di Aruba, pero e ta asta contraproductivo pa interes general. Pues e pregunta ta pakico tòch a duna permiso pa e ‘proyectonan di desaroyo’ aki.

Un bon motibo pa ministro realisa proyecto grandi contra tur advertencia, ta e posibilidad pa cobra comishon substancial pa permiso pa tereno, construcshon, e trahadornan necesario pa construcshon y e personal di hotel cu mester busca di afo na gran escala. Pa gobernante cu ta considera nan trabou specialmente como negoshi, esaki ta un oportunidad di oro.

Bo Aruba

Na fin di 2017, Controlaria General (CC) a publica e raport Bo Aruba. Den esaki e ta describi den liña grandi e proyectonan mas importante cu gabinete di AVP a entama desde 2010. Mayoria di e proyectonan a cay bou di responsabilidad di e ex-ministro concerni di infrastructura. CC a determina entre otro cu a pesar cu suma enorme di placa tawata envolvi den esakinan, esta mas di Afl. 1 biyon (mil miyon!), tawatin hopi fayo. Por ehempel, tawata falta un plan di infrastructura integral cu a haci cu tawata dificil pa predeci e enbergadura financiero y su consecuencianan. Dunamento di informashon tambe tawata deficiente. Esey a complica e posibilidad di control. Ademas tawatin duda grandi di e sostenibilidad mientras cu tawatin un falta grandi di transparencia.

Consecuentemente, e riesgo di uzo no-apropia y/of inefectivo di e medionan financiero ta hopi grandi. Segun CC tur e fayonan aki ta aumenta e riesgo di consecuencia negativo riba e posishon financiero di Pais Aruba. Durante e confrontashon di tur esaki den Parlamento, e ex-ministro a duna di conoce cu e no tawata ‘give a damn’ pa e precupashonnan di e miembronan (nobo) di Parlamento.

Tereno

Sinembargo, lo mas notorio di e ex-ministro tawata su maneho en cuanto tereno y e permisonan al respecto. Pesey tambe Fundashon Nos Pais a entrega varios denuncia contra e ministro den cual a indica concretamente di ki manera a hunga e wega di ‘bende’ tereno y con e placa a core. Den e huicio tocante un permiso pa un hotel na Malmok, e hues a mustra cu e ministro tawata corta e pianan bou di nos estado di derecho.

Frustrashon

Hopi no por investiga pasobra mayoria di documento a desparce. Esaki ta castigabel. Asina mes tur esaki y mas, te leu cu nos sa, no a conduci na investigashon mas aleu di parti di Ministerio Publico (MP) y/of Parlamento. Pues ta parce cu ministro por permiti nan mes tur tipo di fechoria sin cu tin consecuencia pa e simpel motibo cu e chens cu ta gara nan practicamente ta cero. Riba dje nan ta haya tur sorto di coperashon di parti di ‘nan’ Parlamento. Esaki ta causa hopi frustrashon den comunidad di Aruba. E investigashon hopi largo di posibel acto castigabel di un solo ministro ‘sin experencia’ aparentemente ta un atentado mucho pisa riba e capacidadnan di investigashon di MP.

Bon ehempel

Pesey tambe ta hopi recomendabel pa sigui e ehempel di Sint-Maarten. Recientemente a importa 50 polis investigativo for di Hulanda na beneficio di e investigashon di actividad di gobernante cu ta mina e pais. Esaki tin consecuencia positivo pa e rapides cu ta investiga fechoria cu ya a keda cometi. Ademas e tin un funcshon preventivo hopi fuerte pa cu e actividadnan di gobernante actual y futuro. E gastonan di tal operashon ta apenas peanuts compara cu e consecuencianan di e practicanan malicioso di gobernante.