Dia cu a constitui e Fundacion Gobernacion di Calidad Aruba hende a haci e pregunta: “Perfecto, pero…kico bon gobernacion ta encera di berdad y pakico mal gobernacion ta asina problematico?” Un pregunta simpel cu ta bay directamente p’e grano. Y como cu hopi hende a haci e mesun pregunta y como cu e pregunta ey ta asina importante, a pone e contesta facil di lesa y di compronde na varios idioma. Pesey tambe a traha e website www.bongobernashonaruba.org.

Na prome luga e website ta duna un bista di e normanan principal di bon gobernacion. Tur ta sali for di e rapport Calidad (1997), traha bou di presidencia di sr Mito Croes, q.e.p.d., e tempo ey un exponente importante di AVP. E comision di trabou ‘Bon gobernacion’ pa motibo obvio no a splica kico malgobernacion ta encera realmente y pakico e ta asina dañino pa Aruba. E website ta coregi e falta ey. No solamente e ta menciona e caracteristicanan di mal gobernacion, pero tambe ta clarifica kico nan ta nifica y cualnan ta e consecuencianan.

Un punto importante di atencion ta e tres siguiente temanan. Bou di ‘Presentacion’ tin un bista completo di e elementonan principal di gobernacion cu ta e causanan di e problemanan financiero actual. Ta trata di patronahe politico, un administracion financiero deficiente y ‘proyecto dudoso’. Ademas ta indica cualnan asina ta e consecuencianan pa comunidad y ciudadano individual. Na fin ta duna un posibel solucion. Por mira e Presentacion den parti segun tema di cada uno mas o menos 5 minut, den combinacion cu un splicacion di audio. Esaki ta duna e claridad y comprension necesario mientras e presentacion completo por sirbi mas bien como un chequeo despues.

Bou di ‘Nos investigacion’ ta bin e diferente rapportnan cu lo publica den e periodo di un aña y mei. E rapportnan aki ta un elaboracion mas detaya di (un aspecto importante) di e tres elementonan menciona di gobernacion na Aruba durante e ultimo 30 añanan. E prome rapport ta describi e maneho di personal a base di rapport di Conseho Consultativo, Controlaria General, C(A)ft, IMF, SER y varios otro comision (algun biaha incidental). En realidad ta trata di inventarisacion di conseho y advertencia cu gobierno di Aruba a ricibi y a neglicia durante 30 aña.

No ta trata simplemente di un descripcion di con ta(wata) y e consecuencianan serio pa comunidad, pero mas bien di e necesidad pa coreccion y e posibilidadnan di esaki. Pesey tambe e titulo (positivo): ‘Naar een rationeel personeelsbeleid’ (‘Pa un maneho di personal racional’). E siguiente rapportnan lo sigui mesun formato: 2- Naar deugdelijk openbaar financieel beheer in Aruba (Pa un administracion financiero drechi na Aruba), 3- Transparantie, schijn en werkelijkheid (Transpariencia, apariencia y realidad), 4- Naar een deugdelijk functionerend Parlement (Pa un Parlamento funcionando drechi), 5- Sociaaleconomisch beleid in Aruba (Maneho socio-economico na Aruba), 6- Naar integer bestuur (Pa un gobernacion integro). Di cada tema ta describi prome con a duna contenido concreto durante 30 aña di gobernacion, mira for di punto di bista di tur e instancianan concerni.

Pa compilacion di e raportnan (t)a uza hopi fuente di informacion. A presenta esakinan lo mas sistematico posibel bou di ‘Documento y links importante’. A pesar cu cada tema ta contene basta documento y rapport, especialmente e parti aki ainda ta den su fase di principio. Hopi otro documento ta disponibel caba pero ainda falta pa pone nan acerca. Pa tur hende cu no kier sigui solamente e palabra di politico, pero kier investiga riba nan mes y busca un berdad mas obhetivo, tin hopi material presente cu lo expande hopi mas den e tempo benidero. Esaki ta democracia real cu ta basa riba ciudadano bon informa.

Pakico e iniciativa aki? E motibo ta hopi simpel: hopi hende ta realisa nan mes cu e situacion financiero di Aruba ta hopi malo pero no tin un idea cla cu/con esaki ta consecuencia di mal gobernacion durante decada. Politico a enfoca nan mes mas tanto riba logra y mantene poder a base di e sistema di patronahe cu ta costa comunidad masha hopi placa mes, a obstaculisa na un manera sistematico un bista den y control di e administracion financiero y a hiba un maneho dudoso cu proyecto grandi na unda (tawa)tin hopi placa envolvi. Pa Aruba esaki a resulta den consecuencia desastroso.

Pa hopi hende ta cla cu no por sigui asina. Asina mes e disponibilidad di ciudadano pa contribui na solucion no ta grandi. Esaki tin di ber cu e miedo pa ‘problema’(cultura di miedo), apatia pa motibio di e pensamento cu ‘politica no ta cambia toch’. Y posiblemente simplemente indiferencia, combina cu e speransa cu lo yega un dia cu tambe por probecha di e patronahe politico.

Di otro banda na tur luga di mundo tin movimiento di ciudadano cu no ta sigui acepta. Cu no ta acepta e reduccion di prosperidad cu ta consecuencia di corupcion y cu ta exigi responabilisacion di esnan cu ta causa esey. Fundacion Gobernacion di Calidad Aruba kier duna ciudadano e confiansa cu e ta traha na un manera sistematico na mehoracion di e calidad di gobernacion di Aruba. Pesey e webiste ta un instrumento importante.